Dziady, czyli kto i kiedy?
***
Dziady, czyli kto i kiedy?
Życie pozagrobowe jest jednym z pierwszych tematów, które zajmowały ludzkie umysły i zostały zapisane w literaturze. Obecne w magii, religii i ogólnie w kulturze. Jednym z uniwersaliów kultur jest wspomniane powyżej przekonanie, że w jakiejś formie człowiek istnieje również po swojej śmierci. Przeobraża się na różne sposoby w poszczególnych systemach symbolicznych, ale istnieje i niejednokrotnie wpływa na świat żywych.
Kult przodków, którego współczesną wersję praktykowaliśmy kilka dni temu, jest zaliczany do uniwersaliów kulturowych. Co ciekawe, różnią się też sposoby, w jakie „milcząca reszta” może wpływać na żyjących. Dwoma biegunami jest pomoc, którą można otrzymać od duchów zmarłych, oraz zagrożenie w postaci nękania przez demoniczne zjawy.
Słowiański obrzęd dziadów miał zaskarbić sobie przychylność dusz zmarłych, które miały opiekować się domem, polem oraz zapewnić dobrostan rodzin. Samo słowo „dziad” oznaczało kiedyś przodka, starca, ojca ojca lub ojca matki (co ciekawe, stąd też bierze się słowo „dziedziczyć” lud „dziedzina” – czyli sposób przechodzenia dóbr między pokoleniami).
Aczkolwiek słynne Mickiewiczowskie „Dziady” mają pochodzenie raczej wschodniosłowiańskie, chociaż w dzisiejszych próbach obchodzenia rodzimych wierzeń nazwa ta przyjęła się na terenie całej Polski.
Przyjmuje się, że dziady obchodzono 31 października, ale warto pamiętać, że w czasach przedchrześcijańskich czasu nie mierzono według kalendarza, ale poprzez obserwacje przyrody. Dlatego też obrzęd dziadów czy jego analogiczna odmiana mogła być obchodzona w różnym czasie na różnych (czasami nawet sąsiadujących ze sobą) terenach.
My oczywiście zapraszamy na jutrzejszą inscenizację do Rezerwatu Archeologicznego w Gieczu o godzinie 17:00. Będzie to widowisko plenerowe, podczas którego – jak co roku – wieczorem, przy blasku pochodni, zapoznać się będzie można z korzeniami naszych współczesnych zwyczajów, sięgających głęboko wstecz, do czasów przedchrześcijańskich.