Historia dwóch chorób

Słynny miedzioryt Paula Fürsta (kolorowany fragment), Der Doctor Schnabel von Rom (ok. 1656 r.)

 

 

W edukacji muzealnej ważnym jest przedstawianie historycznego wymiaru różnych zjawisk. Niekiedy są to zjawiska, które nie kojarzą się na pierwszy rzut oka z kulturą czy historią. W dzisiejszych czasach widzimy i doświadczamy, jak bardzo pandemia wkracza i zmienia naszą kulturę, podobnie kultura różnie radziła sobie z dotychczasowymi epidemiami np. dżumy i kiły.

Od czasów starożytnych opisano kilkadziesiąt dużych epidemii dżumy, zwanej także "czarną śmiercią" (od pojawiających się na skórze ciemnych zmian). Największa z nich przetoczyła się przez kraje europejskie w latach 1348-1352, a kilka lat później zawędrowała do Chin. W niektórych regionach epidemia ta zmniejszyła populację o 80%. Spowodowała również daleko idące zmiany demograficzne, społeczne i polityczne. Symbolem dżumy stał się charakterystyczny ubiór ochronny noszony przez lekarzy w czasie epidemii z maską w kształcie dzioba. Warto dodać, że brał się on z tego, że do wewnątrz maski wkładano materiał nasączony wonnymi olejkami, które miały tłumić zapach rozkładających się zwłok).

Kiła zaś po raz pierwszy pojawiła się w Europie podczas wojny o Neapol w 1494 i szybko rozprzestrzeniła się na inne kraje. Pochodzenie tej choroby jest nieznane (Anglicy mówili o kile, że jest chorobą francuską, a Francuzi że angielską, nie udało się żadnej z tych teorii udowodnić). Niektórzy twierdzą, że chorobę przywieziono do Barcelony po drugiej wyprawie Kolumba, podczas której masowo gwałcono indiańskie kobiety.

Leczenie polegało na wcieraniu szaruchy, później podawano także "odwary drzewne" (nalewka gwajakowa). Inna metoda polegała na wkładaniu chorych do dobrze ogrzanego pieca, aby się wypocili po nacieraniu rtęcią. Kuracja trwała zazwyczaj trzy miesiące, ale wielu cierpiących umierało przed jej zakończeniem.